Przepisy regulujące poruszanie się rowerem:
stan obecny i komentarz

1. z przodu - w jedno światło barwy białej lub żółtej selektywnej;
2. z tyłu - w jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym niż trójkąt oraz jedno światło pozycyjne barwy czerwonej, które może być migające
3. w conajmniej jeden sprawnie działający hamulec;
4. w dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku

1. na bocznych płaszczyznach kół pojazdu, o którym mowa w par. 53-55, z tym zastrzeżeniem, że z każdego boku pojazdu powinny być widoczne dwa światła: jedno umieszczone na kole przedniej osi, a a drugie - na kole tylnej osi.
2. na pedałach roweru i motoroweru
   [...]
3. Jeżeli do pojazdu zaprzęgowego lub roweru przyczepiony jest inny pojazd, maszyna lub urządzenie, powinien on być wyposażony co najmniej w jedno światło pozycyjne barwy czerwonej oraz w jedno swiatło odblaskowe barwy czerwonej widoczne z tyłu, a ponadto w jedno światło odblaskowe barwy białej widoczne z przodu, jeśli szerokość pojazdu ciągniętego (maszyny, urządzenia) przekracza szerokość pojazdu ciągniącego [...].
    

KOMENTARZ: Powyższy zapis oznacza jednoznacznie, że można stosować w rowerach popularne migające oświetlenie diodowe LED z tyłu roweru. Rozporządzenie milczy na temat migających świateł z przodu roweru (i nie zakazuje wprost ich stosowania). Migające diody przednie powinny zostać jednoznacznie dopuszczone do użytkowania, ponieważ są lepiej widoczne na tle przednich reflektorów samochodowych (obecnie nawet przepisowo oświetlony rowerzysta jest na tle świateł mijania praktycznie niewidoczny!). Ponadto tryb migający jest energooszczędny, co zmniejsza ryzyko, że rowerzysta będzie nieoświetlony z powodu wyczerpania baterii. Przepisy powinny też jednoznacznie określić parametry migania takiego oświetlenie - na przykład minimalną częstotliwość 2 Hz (dwa razy na sekundę).

Ustawa Prawo o Ruchu Drogowym.

Ustawa ta jest jednym z najczęściej zmienianych aktów prawnych w Polsce. Z PORD wynika jednoznacznie kilka faktów:
 

• rowerzysta ma obowiązek korzystać z drogi dla rowerów lub pieszych i rowerów
   
• na przejeździe rowerowym przez ulice poprzeczne nie ma pierwszeństwa (nawet, jeśli droga rowerowa jest częścią drogi z pierwszeństwem!)
   
• rowerzysta nie może poruszać się po przejściu dla pieszych w poprzek jezdni
   
• nie może korzystać z chodnika dla pieszych poza pewnymi wyjątkami
   
• rowerzysta pełnoletni nie musi mieć prawa jazdy
   
• w okresie od 1 października do końca lutego rowerzyści nie muszą używać świateł w ciągu dnia

Najważniejesze zapisy Prawa o Ruchu Drogowym, odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do rowerzystów to:

Art. 1.
 

1. Ustawa reguluje zasady ruchu na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu, wymagania w stosunku do osób kierujących pojazdami i innych uczestników ruchu oraz zasady kontroli ruchu drogowego.
2. Przepisy ustawy stosuje się również do ruchu odbywającego się poza drogami publicznymi, jeżeli jest to konieczne dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa uczestników tego ruchu.

Art. 2. Definicje: najważniejsze wyimki z tego artykułu znajdują się tutaj

Art. 16. 
 

1. Kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny. [...]

5. Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.

Art. 17.
 

1. Włączanie się do ruchu następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu się niewynikającym z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy wjeżdżaniu:

1. na drogę z nieruchomości, z obiektu przydrożnego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebędącej drogą publiczną oraz ze strefy zamieszkania;
2. na drogę z pola lub na drogę twardą z drogi gruntowej;
3. na jezdnię z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdów powolnych;
4. a) na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystów;

[...]

Art. 22.
 

1. Kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności.
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany zbliżyć się:

1. do prawej krawędzi jezdni - jeżeli zamierza skręcić w prawo;
2. do środka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawędzi - jeżeli zamierza skręcić w lewo.

4. Kierujący pojazdem, zmieniając zajmowany pas ruchu, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony.
5. Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru.
    

Art. 24.
 

Art. 25.
 

Art. 26.
 

1. jazdy wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych.

Art. 27.
 

1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe. [KOMENTARZ: ten kuriozalny zapis dobrze ilustruje filozofię PORD. "Ustąpienie pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe" to nic innego, jak tylko łaskawe nie rozjechanie znajdującego się na środku jezdni rowerzysty na miazgę. Trudno oczekiwać, aby rowerzysta znajdujący się na przejeździe znikał (teleportował sie?) sprzed maski skręcającego samochodu. Idąc tym tokiem rozumowania, ustawodawca powinien zadekretować, że pierwszeństwo na skrzyżowaniu ma ten pojazd, który pierwszy wjedzie na to skrzyżowanie. Najwyraźniej się jednak przestraszył konsekwencji i testuje pomysł na rowerzystach].
    
2. (SKREŚLONY) [KOMENTARZ: ten przepis był kluczowy dla bezpieczeństwa ruchu na skrzyżowaniach. Dawał jednoznaczne pierwszeństwo rowerzystom poruszającym się po drodze rowerowej poza jezdnią drogi przy jeździe na wprost przez skrzyżowania (czyli tak, jak np. w Niemczech, Holandii, Danii itp.). Treść przepisu brzmiała: Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi jadącemu po drodze (ścieżce) dla rowerów, przebiegającej przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża].
3. Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów 2) poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi. [KOMENTARZ: w tym przepisie nie ma mowy o przejeździe dla rowerów, czyli o normalnej sytuacji na skrzyżowaniu ulic ze ścieżkami rowerowymi! Chodzi o sytuację, kiedy drogę rowerową przecina wyjazd z nieruchomości, strefy zamieszkania itp.].
4. Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany.

Art. 30.
 

1. włączyć światła, w które pojazd jest wyposażony,
2. korzystać z pobocza drogi, a jeżeli nie jest to możliwe, jechać jak najbliżej krawędzi jezdni i nie wyprzedzać innego pojazdu.

Art. 32.

 

Art. 33.
 

1. jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu [KOMENTARZ: poza jezdnią, np. na drodze rowerowej poza jezdnią - można. Ale istotne jest co innego: ustawa nie zakazuje żadnemu innemu uczestnikowi ruchu poruszać się obok rowerzysty. Czyli rowerzysta nie może jechać np. obok samochodu, a samochód obok rowerzysty - może. Ten przepis jest martwy, codziennie każdy rowerzysta nieświadomie łamie go nawet kilkadziesiąt razy!]
    
2. jazdy bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach lub podnóżkach;
3. czepiania się pojazdów.

4. Na przejeździe dla rowerzystów, kierującemu rowerem zabrania się:

1. wjeżdżania bezpośrednio przed jadący pojazd;
    
2. zwalniania lub zatrzymywania się bez uzasadnionej przyczyny.

5. Korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierującego rowerem jednośladowym jest dozwolone wyjątkowo, gdy:

1. opiekuje się on osobą w wieku do lat 10 kierującą rowerem lub
2. szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów dozwolony jest z prędkością większą niż 50 km/h, wynosi co najmniej 2 m i brak jest wydzielonej drogi dla rowerów.

6. Kierujący rowerem, korzystając z chodnika lub drogi dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli, zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.
   
    
7. Kierujący rowerem może jechać lewą stroną jezdni na zasadach określonych dla ruchu pieszych w przepisach art. 11 ust. 1-3, jeżeli opiekuje się on osobą kierującą rowerem w wieku do lat 10.
    

Art. 45.
 

1. kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu [KOMENTARZ: ten przepis traktuje na równi kierowcę 30-tonowego samochodu ciężarowego, autobusu z 50 pasażerami, samochodu jadącego 120 km/godzinę, jak woźnicę furmanki i rowerzystę poruszającego się pustym poboczem. Dla porównania: w Danii w ogóle nie ma jakiegokolwiek wymogu trzeźwości wobec rowerzystów, a w Niemczech dopuszczalny limit alkoholu u rowerzysty wynosi 1,6 promile]
   [...]

4. wykorzystywania drogi lub poszczególnych jej części w sposób niezgodny z przeznaczeniem, chyba że przepisy szczegółowe stanowią inaczej [KOMENTARZ: ten przepis może być używany na przykład w sprawach przeciwko uczestnikom tzw. Mas Krytycznych]

      2. Kierującemu pojazdem zabrania się:

1. korzystania podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku;
2. przewożenia osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 1, na rowerze lub motorowerze albo motocyklu, chyba że jest przewożona w bocznym wózku; [KOMENTARZ: nie ma na rynku "bocznych wózków" do przewożenia osób. Istnieją przyczepki rowerowe do przewozu dzieci. Ten przepis powinien zostać przeredagowany].
    

Art. 49.
 

    1. Zabrania się zatrzymania pojazdu:
        [...]
 

Art. 51.
 

1. Kierujący pojazdem jest obowiązany używać świateł mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystości powietrza:

1. w czasie od zmierzchu do świtu;
2. w okresie od 1 października do ostatniego dnia lutego - przez całą dobę;
3. w tunelu.

6. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do kierujących pojazdami, które nie są wyposażone w światła mijania, drogowe lub światła do jazdy dziennej. W przypadkach określonych w ust. 1 pkt 1 i 3 zamiast tych świateł należy używać świateł stanowiących obowiązkowe wyposażenie pojazdów. [KOMENTARZ: to oznacza, że rowerzyści NIE MUSZĄ używać w okresie zimowym świateł w ciągu dnia. Rowery nie mają świateł mijania itp. tylko - zgodnie z rozporządzeniem - światła stanowiące ich obowiązkowe wyposażenie]
   
    

Art. 62
 

4. <>a. Długość zespołu 2 pojazdów nie może przekraczać 18,75 m, a 3 pojazdów - 22 m, z wyjątkiem zespołu pojazdów złożonego z: <>
   [...]
    

Art. 87.
 

1. Kierującym może być osoba, która osiągnęła wymagany wiek i jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym oraz spełnia jeden z warunków określonych w pkt 1-3:

1. posiada wymagane umiejętności do kierowania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu ruchu drogowego i nienarażający kogokolwiek na szkodę oraz wymagany dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem;
2. odbywa, w ramach szkolenia, naukę jazdy odpowiednio przystosowanym pojazdem pod nadzorem instruktora;
3. zdaje egzamin państwowy odpowiednio przystosowanym pojazdem pod nadzorem egzaminatora.

2. Osoba niepełnosprawna pod względem fizycznym może być kierującym, jeżeli w wyniku badania lekarskiego nie stwierdzono przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem.
3. Nie wymaga się uprawnienia do: kierowania rowerem, motorowerem lub pojazdem zaprzęgowym od osoby, która ukończyła 18 lat;
    

Art. 96.
 

1. Dokumentem stwierdzającym uprawnienie do kierowania przez osobę, która nie ukończyła 18 lat:

1. rowerem - jest karta rowerowa, motorowerowa lub prawo jazdy;
2. motorowerem - jest karta motorowerowa lub prawo jazdy;
3. pojazdem zaprzęgowym - jest prawo jazdy, karta motorowerowa lub rowerowa, jeżeli osoba uprawniona ukończyła 15 lat.

2. Kartę rowerową lub motorowerową może uzyskać osoba, która wykazała się niezbędnymi kwalifikacjami i osiągnęła wymagany wiek: 10 lat w przypadku karty rowerowej i 13 lat w przypadku karty motorowerowej.
3. Kierować rowerem wieloosobowym oraz przewozić na rowerze inną osobę może osoba, która ukończyła 17 lat, a kierować po jezdni wózkiem inwalidzkim poruszanym siłą mięśni kierującego - osoba, która ukończyła 13 lat.

Art. 97.
 

1. Dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje, za opłatą, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się, a w uzasadnionych przypadkach - właściwy ze względu na miejsce czasowego pobytu, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Kartę rowerową wydaje nieodpłatnie dyrektor szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej oraz szkoły ponadpodstawowej.
    

PODSUMOWANIE: Polskie Prawo o Ruchu Drogowym jest bardzo złym dokumentem, zarówno pod względem merytorycznym jak i redakcyjnym. Przepisy fundamentalne są przemieszane z zupełnie nieistotnymi: na przykład dość podstawowa informacja o tym, że w Polsce obowiązuje ruch prawostronny pojawia się dopiero w art. 16. Trzeba pamiętać, że wykształcenie Polaków jest słabe, zaś analfabetyzm funkcjonalny osiąga przerażające rozmiary. Co gorsza, PORD zawiera błędy merytoryczne, które są przyczyną niebezpiecznych zachowań kierowców lub wzmacniają takie zachowania. Przykładem może być nakładanie na słabszych uczestników ruchu bezwarunkowego obowiązku zjechania na pobocze czy nawet zatrzymania się podczas bycia wyprzedzanym (art. 24.6), czy brak obowiązku bezwzględnego ustąpienia pierwszeństwa przez kierowców zamierzających skręcić. Poszczególne zapisy są całkowicie sprzeczne z analogicznymi przepisami drogowymi państw takich jak Niemcy, Holandia czy Dania. Definicje i pojęcia są niewystarczające.
 

Zmiany w PORD powinny iść w stronę:
 

• uproszczenia, przeredagowania i podkreślenia fundamentalnych zasad ruchu i pierwszeństwa, szczególnie w sytuacjach kolizyjnych, przy zmianie kierunku jazdy, na skrzyżowaniach, wyjazdach itp.
   
• jednoznacznego określenia pierwszeństwa przy zmianie kierunku jazdy: pojazd zamierzający skręcić musi bezwzględnie ustępować pierwszeństwa wszystkim innym pojazdom, poruszającym się w tym samym kierunku po jego prawej i lewej stronie, w tym autobusom, tramwajom i rowerzystom na wydzielonych pasach w jezdni i poza nią lub na jezdni bez takich pasów, poruszającym się na zasadach ogólnych. Brak tej zasady jest przyczyną obecnych złych nawyków, skutkujących między innymi licznymi potrąceniami (także śmiertelnymi) przez skręcające samochody przechodzących na zielonym świetle pieszych i rowerzystów, korzystających z przejazdów rowerowych na zielonym świetle. Ta zasada musi być uwypuklona wysokością kar za jej łamanie.
   
• lepszej ochrony słabszych uczestników ruchu
• uwypuklenia w przepisach nowoczesnej organizacji ruchu w terenie zabudowanym, takiej jak strefy tempo 30 i strefa zamieszkania (np. znak B-43 i D-40 muszą automatycznie oznaczać, że na jezdni mogą znajdować się progi spowalniające) oraz kontrapasy rowerowe (doprecyzowany znak F-18 i F-19) i inne.
• ograniczenia prędkości w terenie zabudowanym do 50 km/godz. o ile znaki nie stanowią inaczej
   
• doprecyzowania definicji pasa ruchu (pas rowerowy: jednokierunkowa droga rowerowa w jezdni oznaczona oznakowaniem poziomym P-23 i liniami), drogi pieszo-rowerowej (znak łaczony C-13/C16 z kreską poziomą), drogi rowerowej z chodnikiem (znak łączony C-13/C16 z kreską pionową)
• odejścia od obowiązku korzystania przez rowerzystę z drogi dla rowerów (ten cel można w  konkretnych sytuacjach osiągnąć oznakowaniem)
   
• doprecyzowania zasad ruchu w strefach zamieszkania: samochody i pojazdy zaprzęgowe ustępują pierwszeństwa rowerzystom i pieszym, rowerzyści - pieszym, rowery jednośladowe mogą poruszać się w obu kierunkach nawet, jeśli znaki stanowią o ruchu jednokierunkowym
• doprecyzowania wyposażenia rowerów i dopuszczenia migającego oświetlenia przedniego przy jednoczesnym obowiązku użytkowania białego światła odblaskowego z przodu i wpisania tych wymogów do PORD (a nie rozporządzenia)
   
• depenalizacji kierowania pojazdami bez silnika po spożyciu alkoholu lub przynajmniej zróżnicowania jego dopuszczalnego poziomu w porównaniu z prowadzącymi pojazdy silnikowe lub zaprzęgi, zwłaszcza przewożącymi pasażerów.

    -wróć-